Een Western in de Savoie
Een Western in de SavoieDe Abondance vallei, gelegen in het hart van de Franse Alpen, staat nu vooral bekend om zijn adembenemende landschappen en rijke geschiedenis. Maar achter die serene schoonheid schuilt een turbulente geschiedenis van strijd tussen douaniers en smokkelaars. Duik met ons in de wereld van de smokkelaars die via clandestiene paadjes de arm der wet probeerden te omzeilen!
De smokkeltuin
De Abondance vallei, met zijn nauwe bergpassen en dichte bossen, bood een perfecte omgeving voor smokkelactiviteiten. De nabijheid van de Zwitserse grens maakte het een strategisch gebied voor het binnensmokkelen van goederen zoals tabak, zout, alcohol en koffie, die in Frankrijk zwaar belast werden. De natuurlijke barrières vormden een uitdaging voor douaniers, terwijl smokkelaars profiteerden van hun lokale kennis en de moeilijk bereikbare terreinen.
De oorsprong van de smokkelarij
Smokkelarij in de Abondance vallei vindt zijn oorsprong reeds in de middeleeuwen, maar het fenomeen bereikte zijn hoogtepunt in de 18e en 19e eeuw. De Franse Revolutie en de Napoleontische oorlogen zorgden voor economische ontwrichting en leidde tot strenge belastingen en handelsbeperkingen. De lokale bevolking, vaak arm en afhankelijk van landbouw, zag in de smokkelarij een kans om hun inkomsten aan te spekken. Hierdoor ontstond een bloeiende zwarte markt waar smokkelaars wel bij vaarden.
Gabelous in de tegenaanval
Om de smokkelarij tegen te gaan, werden speciale eenheden van douaniers ingezet. Deze douaniers, bekend als “les gabelous”, patrouilleerden de grensgebieden en hielden toezicht op verdachte activiteiten. Ze werkten vaak onder zware omstandigheden en riskeerden hun leven in confrontaties met gewapende smokkelaars. In een poging de smokkelroutes af te snijden, werden ook wachttorens en grensposten gebouwd.
Ingenieuze methoden van smokkelaars
Ingenieuze methoden van smokkelaarsSmokkelen was een vakmanschap. Op heterdaad betrapt werden had grote gevolgen: los van het afstaan van de smokkelwaar volgde vaak een boete die dubbel de waarde van de smokkelwaar besloeg, tot een gevangenisstraf of zelfs de doodstraf.
Smokkelaars maakten dus gebruik van verschillende slimme methoden om de douaniers te ontwijken. Ze opereerden meestal ’s nachts en vertrouwden op het ruige terrein en geheime paden. Het gebruik van valse bodems in karren en het verstoppen van goederen in dubbelwandige vaten waren enkele van de vele ingenieuze tactieken.
Ook honden werden getraind tot doorgedreven smokkelaars. Een hond kon zelfs in zijn eentje op pad, gewapend met riek en hooivork en smokkelwaar aangebonden. De douaniers jaagden dus ook op vierpotige smokkelaars, en als bloederig bewijs van onderschepping hakten ze een poot af en hingen die aan de deur van hun hut. De commandant deelde vervolgens premies uit op basis van de hoeveelheid hondenpoten.
Caféverhalen
De strijd tussen smokkelaars en douaniers heeft geleid tot talrijke spannende verhalen en legendes in de Abondance vallei. Een van de meest bekende verhalen is dat van “Le Chamois Noir” (De Zwarte Gems), een beruchte smokkelaar die de douaniers jarenlang wist te ontlopen dankzij zijn uitzonderlijke kennis van het terrein en zijn strategisch vernuft. Zijn avonturen werden later geromantiseerd in lokale folklore en literatuur.
Friends and foes
Smokkelen kon je niet alleen, een hele keten van medeplichtigen was erbij betrokken. Denk maar aan boeren die de weg gidsen, dorpelingen die onderdak boden, zelfs de pater verstopte koopwaar in zijn kerk. Men zegt zelfs dat het grensoverschrijdende Portes du Soleil skigebied te danken is aan de grote solidariteit die is ontstaan door de samenwerking in functie van het smokkelen.
Het einde van de smokkelarij
Het einde van de smokkelarijMet de verbetering van de infrastructuur en veranderingen in de wetgeving nam de smokkelarij in de 20e eeuw geleidelijk af. De opkomst van efficiëntere transport- en communicatiemiddelen maakte het moeilijker voor smokkelaars om ongezien te opereren. Bovendien werden veel goederen die voorheen zwaar belast werden, vrijer verhandelbaar door veranderende economische omstandigheden en handelsverdragen. Vandaag de dag is de vallei een vredige toeristische bestemming, maar de verhalen van vroeger blijven voortleven in de lokale cultuur en herinneringen. Zo is er nog steeds de ‘Gabelou’ skilift, het feest van de smokkelarij, en waaien de heldhaftige verhalen nog wel eens over de toog in een cafe.
Bronnen
- Archieven van de Abondance vallei.
- Lokale historische musea en documentatiecentra.
- Literatuur over de geschiedenis van smokkelarij in de Franse Alpen.